جراحی ماستکتومی یک قدم در مسیر بازگشت به سلامتی است، رژیم غذایی برای ماستکتومی نقش کلیدی در بهبود نتایج جراحی و کاهش عوارض احتمالی دارد. پس از جراحی با تغذیه آگاهانه به روند بهبود سرعت ببخشید. توصیه می‌شود قبل از جراحی نیز رژیم غذایی سالم و متعادلی رعایت شود تا بدن در بهترین وضعیت ممکن برای جراحی قرار گیرد. در این مقاله دکتر امیرپاشا ابراهیمی با گروهی از مواد غذایی شما را آشنا می‌کند که مصرف آن‌ها قبل و بعد از ماستکتومی می‌تواند روند بهبود را سریع تر و سلامت را تقویت کند.

مواد غذایی مناسب قبل از جراحی ماستکتومی

مواد غذایی مناسب قبل از جراحی ماستکتومی ، یکی از مهمترین عوامل برای آماده سازی بدن جهت جراحی و بهبود سریع تر بعد از آن است. مصرف مواد غذایی سالم قبل از عمل، میتواند سیستم ایمنی را تقویت کرده، از بروز التهاب جلوگیری کند و روند ترمیم بافت‌ها را پس از جراحی سریع تر کند.

• پروتئین ها: پروتئین‌ها در این بازه‌ی زمانی نقش اصلی را دارند؛ چرا که در بازسازی سلولی، ترمیم زخم‌ها و حفظ قدرت عضلات موثر هستند. منابعی مانند مرغ بدون پوست، ماهی، تخم‌مرغ، حبوبات، عدس و توفو انتخاب‌های بسیار خوبی میتوانند باشند.
• غلات:مصرف غلات کامل مانند برنج قهوه‌ای، جو دوسر و نان سبوس‌دار به بدن انرژی بسیاری می‌دهد تا در طول عمل و دوران نقاهت عملکرد بهتری داشته باشد.
• میوه و سبزیجات:میوه‌هایی مانند پرتقال، کیوی، فلفل دلمه‌ای و سبزیجات برگ سبز تیره که شامل ویتامین C و روی هستند میتوانند موارد کمک کننده ای برای ترمیم بافت ها و کاهش التهاب باشند.

پرهیز از غذاهای چرب، سرخ شده و پر شکر در مرحله ی مواد غذایی مناسب قبل از جراحی ماستکتومی بسیار مهم است، زیرا این نوع غذاها می‌توانند التهاب را افزایش داده و روند ترمیم را کند کنند. به طور کلی، تمرکز بر غذاهای طبیعی، تازه و کم چرب بهترین راه برای تقویت بدن قبل از جراحی است. به ویژه نوشیدن آب کافی نیز اهمیت دارد، چرا که هیدراته ماندن بدن باعث بهبود عملکرد گردش خون و دفع بهتر مواد زائد میشود.

مراقبت غذایی بعد از ماستکتومی 

بعد از انجام ماستکتومی، بدن وارد مرحله ای از بازسازی و ترمیم بافت‌ها می‌شود. در این دوران، انتخاب صحیح مواد غذایی نقش مهمی در کاهش التهاب، بهبود زخم‌ها، تقویت سیستم ایمنی و بازگشت انرژی دارد. رعایت اصول مراقبت غذایی بعد از ماستکتومی می‌تواند روند بهبودی را سریع کند و احتمال بروز عوارضی مانند عفونت یا ضعف عمومی را کاهش دهد.

• پروتئین: در این دوره، پروتئین‌ها اولین نیاز بدن هستند، زیرا به ترمیم بافت‌های آسیب دیده کمک می‌کنند. منابع پروتئینی مانند مرغ بدون پوست، ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات کم‌چرب، عدس، لوبیا و سویا گزینه‌های مناسبی هستند.
• میوه‌ها و سبزیجات تازه: به دلیل وجود آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین C به تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب کمک می‌کنند. سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج و کلم بروکلی و میوه‌هایی مانند پرتقال، توت فرنگی و انار بسیار مفیدند.

• چربی‌های سالم : روغن زیتون، آووکادو و مغزها مانند گردو و بادام در تنظیم هورمون‌ها و بازسازی سلول‌ها نقش دارند. 

در مقابل، باید از مصرف غذاهای فرآوری شده، شور، قندی و چرب پرهیز کرد، زیرا می‌توانند التهاب را تشدید و روند ترمیم را کند کنند. خوردن وعده های کوچک و مکرر به جای وعده های سنگین نیز میتواند به بهبود گوارش و حفظ انرژی کمک کند.

غذاهای ممنوعه قبل از جراحی ماستکتومی چیست؟

تغذیه قبل از جراحی سینه تاثیر مستقیمی بر نتیجه عمل، روند بیهوشی و بهبود زخم‌ها دارد. در این دوره، باید از مصرف برخی مواد غذایی پرهیز کرد تا خطر التهاب، خون‌ریزی یا تاخیر در ترمیم کاهش یابد. رعایت این نکات ساده می‌تواند به عملکرد بهتر بدن در زمان جراحی کمک کند.

1.    غذاهای چرب و سرخ شده:
 غذاهای سرشار از چربی مانند فست‌فودها، سوسیس، کالباس، سیب‌زمینی سرخ کرده و غذاهای آماده باعث التهاب در بدن و کندی متابولیسم میشوند. این نوع غذاها همچنین می توانند باعث تهوع پس از بیهوشی شوند.

2.    قند و شیرینی‌جات زیاد:
 مصرف زیاد قند، شیرینی، نوشابه و دسرهای صنعتی می‌تواند سطح قند خون را بالا و پایین کند و سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند. این مسئله احتمال عفونت یا کندی بهبود زخم را افزایش می‌دهد.

3.    کافئین و انرژی زا:
 قهوه، چای پررنگ، نوشابه و نوشیدنی‌های انرژی‌زا ممکن است باعث کم آبی بدن و افزایش اضطراب یا تپش قلب قبل از عمل شوند. پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند حداقل ۲۴ تا ۴۸ ساعت پیش از جراحی از مصرف این نوشیدنی‌ها خودداری شود.

4.    الکل:
 الکل اثر منفی بر سیستم ایمنی، عملکرد کبد و انعقاد خون دارد و می‌تواند با داروهای بیهوشی اختلال ایجاد کند. بنابراین، حداقل یک هفته پیش از جراحی باید مصرف آن کاملاً قطع شود.

5.     غذاهای فرآوری شده:
 غذاهای کنسروی، چیپس، ترشی‌ها و گوشت‌های فرآوری شده سدیم بالایی دارند. نمک زیاد مایعات، تورم و فشار بیشتر را در زمان جراحی در بدن حبس میکند.

6.     مکمل ها و داروها بدون تجویز پزشک:
 بسیاری از مکمل‌ها مثل ویتامین E، سیر، جینسینگ و جینکوبیلوبا می توانند خون را رقیق کنند و احتمال خونریزی در حین عمل را افزایش دهند. همیشه قبل از مصرف هر نوع مکمل، با پزشک یا متخصص سرطان سینه ی خود مشورت کنید.

غذاهای ممنوعه بعد از جراحی ماستکتومی چیست؟

1.    گوشت قرمز زیاد یا فرآوری‌شده 

مصرف زیاد گوشت قرمز به‌ ویژه گوشت گاو یا گوسفند چرب ممکنه باعث افزایش التهاب شود.تحقیقات جدید نشان میدهد رژیم های پرگوشت احتمال کندی در ترمیم زخم رو بالا میبرند.در صورت نیاز به پروتئین حیوانی، می توانید از ماهی یا مرغ بدون پوست استفاده کنید.

    2.  کربوهیدرات‌ها

نان سفید، برنج سفید، ماکارونی معمولی قند خون رو به سرعت بالا میبرند و باعث خستگی و افزایش التهاب می شوند. می توانید این ها را با نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، یا جو دوسر جایگزین کنید.

    3.   محصولات لبنی پرچرب

اگرچه لبنیات منابع خوبی از پروتئین و کلسیم هستند، اما انواع پرچرب مانند خامه، پنیرهای چرب و کره ممکن است باعث التهاب و افزایش کلسترول شوند. بهتر است از لبنیات کم چرب یا بدون لاکتوز استفاده کنید.

    4. نوشیدنی های صنعتی 

این نوشیدنی‌ها معمولاً سرشار از قند افزوده و نگهدارنده هستن و ارزش تغذیه‌ ای کمی دارند.برای جایگزین می توانید آب، دمنوش طبیعی، یا آب‌میوه تازه و رقیق‌شده را مصرف کنید.

    5.  شکلات ها و میان‌وعده‌ های صنعتی

شکلات‌های صنعتی حاوی چربی و قند بالا هستند. اگر میل به شیرینی دارید، از شکلات تلخ ترجیحا با حداقل ۷۰٪ کاکائو به مقدار کم استفاده کنید.   

    6.  غذاهای اسیدی 

در برخی بیماران، به ویژه کسانی که داروهای خاص ضد التهاب مصرف می‌کنند، غذاهای اسیدی ممکن است باعث سوزش معده یا تهوع انها بشود. اگر یک رژیم غذایی برای ماستکتومی میخواهید باید از مواد غذایی مانند گوجه فرنگی خام، آب لیمو، سرکه دوری کنید.

   7. مصرف زیاد سیر و زنجبیل

اگرچه در حد متعادل مفید هستند، اما زیاده روی در مصرف به‌ ویژه  به‌صورت خام میتواند  باعث رقیق شدن خون شود و خطر خونریزی بعد از عمل را افزایش دهد.

   8.   مکمل‌های غیرضروری

خیلی از مکمل‌ها یا دمنوش‌های گیاهی که به عنوان “سم زدا” یا “تقویت‌کننده” معرفی میشوند، ممکن است روی کبد و سیستم ایمنی اثر منفی بگذارند و یا با داروهای پس از جراحی تداخل ایجاد کند.

نقش آب و مایعات در ترمیم بدن پس از جراحی ماستکتومی

آب، یکی از ساده ترین اما حیاتی ترین عناصر برای بهبود زخم پس از جراحی سینه است. پس از ماستکتومی، بدن برای بازسازی سلول‌ها، ترمیم زخم‌ها و دفع مواد زائد به میزان بیشتری از مایعات نیاز دارد. حفظ تعادل آب در بدن نه تنها به عملکرد بهتر اندام ها کمک می‌کند، بلکه در جلوگیری از عفونت و بهبود سریع تر زخم ها نقش مهمی ایفا میکند.

زمانی که بدن دچار کم‌آبی می‌شود، جریان خون کاهش پیدا میکند و اکسیژن و مواد مغذی به سختی به بافت های آسیب دیده میرسند؛ در نتیجه روند ترمیم کند میشود. نوشیدن آب کافی باعث بهبود گردش خون، کاهش التهاب و تنظیم دمای بدن می‌شود. همچنین مایعات کافی به بدن کمک میکند تا سموم ناشی از داروها و بیهوشی سریع تر دفع شوند.

به‌طور معمول، مصرف روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان آب و به طور میانگین دو لیتر آب برای اغلب بیماران مناسب است، اما قابل ذکر است که در شرایط خاص  مانند تب، تعریق زیاد یا مصرف داروهای خاص ممکن است نیاز بدن به آب بیشتر باشد.

علاوه بر آب، مایعات سالم مانند آب‌میوه‌های طبیعی رقیق‌شده، آب نارگیل، دمنوش‌های گیاهی ملایم مانند بابونه یا نعناع و سوپ‌های سبک نیز میتوانند به تأمین مایعات کمک کنند. از طرف دیگر، نوشیدنی‌های کافئین دار یا شیرین مانند نوشابه و قهوه زیاد میتوانند باعث کم آبی شوند و بهتر است مصرف آنها محدود گردد. در نهایت، نوشیدن آب به صورت تدریجی در طول روز، نه فقط هنگام احساس تشنگی بهترین راه برای حفظ رطوبت بدن و حمایت از فرایند ترمیم پس از جراحی است.

 چرا رژیم غذایی برای ماستکتومی اهمیت دارد؟

رعایت رژیم غذایی برای ماستکتومی یکی از مهم‌ترین بخش‌های مراقبت قبل و بعد از جراحی است. بدن بعد از ماستکتومی برای بازسازی بافت‌ها، ترمیم زخم‌ها و بازیابی انرژی به مواد مغذی کافی و باکیفیت نیاز دارد. تغذیه‌ی درست می‌تواند روند بهبود را سریع کند، خطر عفونت را کاهش دهد و از بروز التهاب جلوگیری کند.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد بیمارانی که قبل از عمل از یک رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین پیروی می‌کنند، دوره نقاهت کوتاه تر و عوارض کمتری را تجربه می‌کنند. این موضوع به ویژه برای افرادی که در کنار جراحی، تحت درمان‌های تکمیلی مانند شیمی درمانی یا پرتودرمانی هستند، اهمیت بیشتری دارد؛ زیرا تغذیه ی مناسب می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت کرده و مقاومت بدن را افزایش دهد. در واقع، رژیم غذایی بیماران ماستکتومی نه تنها ابزاری برای بهبودی جسمی است، بلکه بر سلامت روان و کیفیت زندگی آنان نیز تاثیر مستقیم دارد. یک برنامه ی غذایی سالم، با تأمین انرژی و حفظ تعادل هورمونی، به بیماران کمک میکند تا احساس قدرت، آرامش و امید بیشتری در مسیر درمان خود داشته باشند.

جمع بندی

تغذیه و مراقبت‌های پس از عمل نقش چشمگیری در کیفیت زندگی بیمار دارند. رعایت رژیم غذایی برای ماستکتومی که سرشار از پروتئین، ویتامین، سبزیجات تازه و مایعات کافی باشد، می‌تواند روند ترمیم را سریع کند و از بروز التهاب یا عفونت جلوگیری کند.هر بیمار شرایط متفاوتی دارد، بنابراین بهتر است انتخاب نوع رژیم غذایی و مکمل‌ها زیر نظر پزشک یا متخصص انجام شود. اگر در تهران زندگی میکنید، مشورت با بهترین جراح سرطان سینه در تهران یا شهر محل سکونتتان، کمک می‌کند تا برنامه‌ی درمانی شما منطبق با نیازهای بدن خودتان طراحی شود.

 در نهایت، به خاطر داشته باشید که تغذیه سالم، استراحت کافی، مدیریت استرس و امید به بهبودی، بازگشت به سلامت بعد از ماستکتومی را سریع تر میکند. با رعایت این اصول، بدن فرصت پیدا میکند خود را ترمیم کند و شما با انرژی و آرامش به مسیر زندگی خود بازگردید.