لنف ادم چیست و آیا لنف ادم خطرناک است؟

لنف ادم (lymphedema) یا در اصلاح عامیانه ورم دست ، مشکلی است که ممکن است پس از جراحی سرطان سینه، در اثر برداشتن غدد لنفاوی زیر بغل ایجاد شود. در واقع، لنف ادم یکی از عوارض بعد از عمل سرطان سينه است و می تواند ماه ها یا سال ها پس از درمان رخ دهد. این یک وضعیت مزمن (مداوم) است که درمانی ندارد. اما می توان اقداماتی را برای کمک به جلوگیری از شروع، کاهش و یا تسکین علائم آن انجام داد. در صورت عدم درمان، لنف ادم می تواند بدتر شود. درمان فوری می تواند خطر عفونت و عوارض را کاهش دهد.

سرطان سینه: علل علائم تشخیص و درمان

آناتومی سیستم لنفاوی

سیستم لنفاوی، شبکه ای از عروق ریز و اندام های کوچک لوبیایی شکل به نام غدد لنفاوی است که لنف را در سراسر بدن گسترش می دهد. لنف مایعی شفاف و بی رنگ است که حاوی چند سلول خونی است. در بسیاری از اندام ها و بافت ها شروع می شود. سیستم لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن شماست که با فیلتر کردن و تخلیه لنف و مواد زائد از هر ناحیه بدن به محافظت و حفظ تعادل مایعات بدن و همچنین مقابله با عفونت کمک می کند.

 

علت ورم دست بعد از عمل جراحی سرطان سینه

در طی جراحی سرطان، غدد لنفاوی مجاور آن اغلب برداشته می شوند. این امر جریان لنف را مختل می کند که می تواند منجر به تورم شود. این وضعیت “لنف ادم” نام دارد. لنف ادم بعد از عمل جراحی می تواند یک یا هر دو بازو، سر و گردن، شکم، اندام تناسلی یا پاها را درگیر کند. این تورم همچنین می تواند شدید شود. زخم های پوستی یا سایر مشکلات ممکن است ایجاد شود. مناطق آسیب دیده نیز بیشتر احتمال دارد که آلوده به عفونت شوند.

اغلب در طول درمان سرطان سینه، برخی یا همه غدد لنفاوی زیر بازو با پرتو درمانی درمان می شوند. به غدد لنفاوی زیر بغل، غدد لنفاوی آگزیلاری نیز گفته می شود. آنها عروق لنفاوی را از قسمت فوقانی بازوها، از قسمت اعظم پستان، و از ناحیه قفسه سینه، گردن و زیر بغل تخلیه می کنند.

هنگامی که بسیاری از غدد لنفاوی زیر بغل برداشته شوند، یک زن در معرض خطر بیشتری برای ادم لنفاوی تا پایان عمر قرار دارد. پرتودرمانی در غدد لنفاوی زیر بغل می ‌تواند باعث ایجاد اسکار و انسداد شود که همین امر خطر ادم لنفاوی را افزایش می‌ دهد. لنف ادم دست ممکن است درست بعد از جراحی یا پرتودرمانی یا ماه ها و یا حتی سال ها بعد رخ دهد.

پرتو درمانی چیست و چه عوارضی دارد

انواع لنف ادم

انواع مختلفی از لنف ادم وجود دارد:

• یک نوع خفیفی از لنف ادم می تواند در عرض چند روز پس از جراحی رخ دهد و معمولاً مدت کوتاهی طول می کشد.
• لنف ادم همچنین می تواند حدود 4 تا 6 هفته پس از جراحی یا پرتودرمانی رخ دهد و سپس به مرور زمان از بین برود.
• شایع ترین نوع لنف ادم بدون درد است و ممکن است 18 تا 24 ماه یا بیشتر پس از جراحی به تدریج ایجاد شود و بدون درمان بهتر نیز نمی شود.

لنف ادم بازو می تواند در هر زمان پس از جراحی یا تابش اشعه در غدد لنفاوی رخ دهد. این احتمال تا پایان عمر فرد ادامه دارد. لنف ادم قابل درمان نیست، اما می توان آن را مدیریت کرد. هر گونه تورم باید فوراً توسط یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی بررسی شود.

هیچ راهی برای دانستن اینکه چه کسی به لنف ادم مبتلا می ‌شود و چه کسی نمی ‌شود وجود ندارد، اما راهکارهایی وجود دارد که می ‌توان برای جلوگیری از آن انجام داد.

 

آیا می توان از لنف ادم پیشگیری کرد؟

زنانی که برای سرطان سینه تحت درمان قرار می گیرند و به خوبی از پوست شان مراقبت می کنند و پس از درمان ورزش می کنند کمتر در معرض ابتلا به لنف ادم قرار می گیرند. انواع جدیدتر جراحی غدد لنفاوی نیز به کاهش خطر بروز ادم لنفاوی کمک کرده است. اما هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از آن وجود ندارد.

 

علائم لنف ادم

علامت اصلی لنف ادم پس از درمان سرطان سینه، تورم بازو در سمتی است که غدد لنفاوی برداشته شده است. میزان تورم ممکن است متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است تورم شدید (ادم) داشته باشند و بازوی آسیب دیده چندین سانت بزرگتر از بازوی دیگر شود. برخی دیگر دارای شکل خفیف تری از ادم هستند که بازوی آسیب دیده تنها کمی بزرگتر از بازوی دیگر می شود.

سایر علائم لنف ادم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• احساس پری، سنگینی یا گرفتگی در بازو، قفسه سینه یا زیر بغل
• سوتین یا لباس اندازه آن دست نشود
• بروز درد جدید در بازو
• مشکل در خم شدن یا حرکت دادن مفاصل مانند انگشتان دست، مچ دست، آرنج یا شانه
• تورم در دست
• ضخیم شدن یا تغییر در پوست
• ضعف در بازو

اگر متوجه هر یک از این علائم شدید، فوراً به پزشک خود مراجعه کنید. برای جلوگیری از بدتر شدن این وضعیت، درمان باید فوراً شروع شود.

 

لنف ادم چگونه تشخیص داده می شود؟

هیچ آزمایشی برای ادم لنفاوی وجود ندارد. در عوض، پزشک شما در مورد سابقه پزشکی تان سوال می کند و شما را معاینه می کند. از شما در مورد اینها سوال خواهد شد:

• جراحی های قبلی که انجام داده اید
• هر گونه مشکل بعد از جراحی های شما
• این که چه زمانی که تورم شروع شد
• این که آیا در گذشته تورم شدید (ادم) داشته اید
• چه داروهایی مصرف می کنید
• این که آیا بیماری های دیگری مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی یا دیابت دارید

آزمایش ‌های تصویربرداری، اندازه ‌گیری حجم، آزمایش خون و سایر آزمایشات ممکن است برای تشخیص ادم لنفاوی استفاده شوند.

 

جدیدترین روش درمان لنف ادم

درمان بستگی به شدت مشکل دارد و شامل راه هایی برای کمک به پیشگیری و مدیریت این وضعیت است که ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ورزش. ورزش به بهبود تخلیه لنفاوی کمک می کند. تمرینات خاصی توسط پزشک یا فیزیوتراپیست شما توصیه می شود.
• بانداژ. استفاده از آستین فشاری (تصویر بالا) یا باند کشی ممکن است به حرکت مایعات کمک کند و از تجمع آنها جلوگیری کند.
• رژیم غذایی و مدیریت وزن. داشتن یک رژیم غذایی سالم و کنترل وزن بدن بخش مهمی از درمان به شمار می رود.
• بالا نگه داشتن بازو. بالا نگه داشتن بازو، در صورت امکان بالاتر از سطح قلب به واسطه گرانش اجازه می دهد تا مایعات را تخلیه کند.
• پیشگیری از عفونت. محافظت از پوست در ناحیه آسیب دیده در برابر خشکی، ترک خوردن، عفونت و تحلیل پوست بسیار مهم است. پزشک به شما در مورد نحوه مراقبت از پوست و ناخن های خود برای جلوگیری از این مشکلات توصیه هایی ارائه می دهد.
• ماساژ درمانی. ماساژ توسط فردی که در درمان ادم لنفاوی آموزش دیده است می ‌تواند به خروج مایعات از ناحیه متورم کمک کند.

 

پیشگیری از عفونت و زخم

پس از جراحی سینه، محافظت از بازو در سمتی که جراحی صورت گرفته است بسیار اهمیت دارد. تخلیه ضعیف سیستم لنفاوی می تواند باعث شود آن بازو بیشتر در معرض خطر عفونت قرار گیرد و حساسیت کمتری نسبت به دمای شدید داشته باشد. مراقب فعالیت هایی باشید که فشار زیادی بر بازوی آسیب دیده وارد می کند. برای محافظت از بازوی خود در برابر آسیب و عفونت، حتما موارد زیر را انجام دهید:

• درخواست کنید تزریق، خونگیری و تمام آزمایشات فشار خون روی بازوی سالم انجام شود.
• لباس خواب یا لباس هایی با سر آستین های کشی یا بند های تنگ نپوشید.
• کیف دستی یا ساک های سنگین را با بازوی سالم حمل کنید.
• هنگام اصلاح زیر بغل بسیار مراقب باشید و از تیغ تمیز استفاده کنید.
• از آفتاب سوختگی و سایر سوختگی های بازوی آسیب دیده جلوگیری کنید.
• هنگام باغبانی و هنگام استفاده از پاک کننده های قوی خانگی حتما از دستکش استفاده کنید.
• پوست بازوی آسیب دیده را روزانه تمیز کنید، به آرامی خشک کنید و لوسیون بزنید.
• تمرینات تایید شده را به طور منظم برای بهبود تخلیه مایعات انجام دهید.
• از یک رژیم غذایی سالم و کم سدیم پیروی کنید.
• از قرارگیری در دمای بسیار گرم یا سرد، رفتن به جکوزی، سونا، و استفاده از کیسه آب گرم یا کمپرس یخ خودداری کنید.
• از ناخن های خود به خوبی مراقبت کنید و کوتیکول های خود را نبرید یا گاز نگیرید.
• تمام بریدگی ها را با آب و صابون تمیز کنید و سپس از پماد ضد باکتری و یک پانسمان استریل استفاده کنید.
• از انگشتان خود در برابر سوزن و اجسام تیز محافظت کنید. هنگام دوخت از انگشتانه استفاده کنید.
• از حرکات شدید و تکراری در برابر مقاومت، مانند مالش دادن، کشیدن یا هل دادن با بازوی آسیب دیده خودداری کنید.

در ارتباط بودن با پزشک تان

با پزشک خود در مورد اقداماتی که می توانید برای جلوگیری از بروز لنف ادم انجام دهید صحبت کنید. این اقدامات احتیاطی را بخشی از عادات روزانه خود قرار دهید و برنامه ریزی کنید که تا پایان عمر از آنها پیروی کنید.

دست و بازوهای خود را مقایسه کنید. آنها را در آینه نگاه کنید. از این که چه چیزی برای شما عادی است مطلع باشید تا بتوانید فوراً متوجه تغییرات شوید. اگر لنف ادم ایجاد شد، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. اقداماتی وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از بدتر شدن آن انجام دهید.

در صورت داشتن علائم عفونت، مانند قرمزی، درد، داغی، افزایش تورم یا تب، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

فوق تخصص سرطان سينه در تهران | دکتر لنف ادم در تهران

چنانچه به دنبال بهترین جراح سينه در تهران هستید، به شما دکتر امیرپاشا ابراهیمی دارای بورد تخصصی جراحی عمومی از دانشگاه علوم پزشکی تهران، فلوی رسمی جراحی پستان (سرطان و زیبایی) از دانشگاه علوم پزشکی تهران، از اعضای زبده تیم به آیند را معرفی می کنیم.

برای مشاوره با ایشان لطفا کلیک کنید.

“م . ز”

تندرست باشید.

منبع: hopkinsmedicine