همه چیز درباره فیبروآدنوم (Fibroadenoma)
فیبروآدنوم یکی از توده های خوش خیم پستان است که معمولا زنان جوان در سنین 15 الی 25 سالگی به آن مبتلا می شوند و بیماری محسوب نمی شود. علت آن رشد سینه است. بافت سینه طی رشد، گاهی متراکم و توده مانند می گردد و اغلب توسط خود فرد تشخیص داده می شود.
ما در این مطلب قصد داریم در رابطه با فیبروآدنوم، نشانه های آن، علت ایجاد فیبروآدنوم، روش های تشخیص و درمان فیبروآدنوم صحبت کنیم، با ما همراه باشید.
صحبت های دکتر امیرپاشا ابراهیمی درباره فیبروآدنوم
فیبروآدنوم چه نوع بیماری است؟
فیبروآدنوم از شایع ترین توده های خوش خیم پستان است که در اکثر موارد موجب تشدید خطر ابتلا به سرطان سینه نمی شود. این توده بر خلاف سرطان سینه که با گذشت زمان بزرگ و بزرگ تر می شود و قابلیت گسترش در دیگر اندام های بدن را دارد، بسیار کوچک و دارای ابعاد یک الی دو سانتی متر است و از بافت پستان خارج نمی شود. لازم به ذکر است که در موارد بسیار نادری اندازه این توده به 5 سانتی متر نیز می رسد.
چه افرادی در معرض خطر ابتلا به فیبروآدنوم قرار دارند؟
اغلب زنان دارای سنین 15 تا 35 سال و افراد باردار یا شیرده در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. افراد دارای سابقه خانوادگی در زمینه سرطان سینه بیش از سایر همنوعان خود در معرض ابتلا به فیبروآدنوم قرار دارند.
آیا فیبروآدنوم خطرناک است؟
همان گونه که پیش تر نیز اشاره کردیم، فیبروآدنوم یکی از شایع ترین بیماری های پستان در زنان است که خوش خیم بوده و سرطانی نیست. در صورتی که زنان وجود توده ای را در سینه خود احساس نمایند که با لمس کردن حرکت می کند، باید به وجود فیبروآدنوم مشکوک شوند.
فیبروآدنوم با گذشت زمان کوچک شده و گاهی بدون نیاز به درمان از بین می رود. اما اگر پس از گذشت مدتی خود به خود ناپدید نشود، لازم است به پزشک متخصص پستان مراجعه نمائید.
آیا فیبروآدنوم نیاز به جراحی دارد؟
فیبروآدنوم دو مدل ساده و پیچیده دارد. احتمال ابتلا به سرطان در افراد مبتلا به فیبروآدنوم ساده ناچیز و حتی صفر است. اما افراد مبتلا به فیبروآدنوم مختلط ممکن است در آینده به سرطان سینه مبتلا شوند. برای همین بهتر است حتما برای بررسی اینکه فیبروادنومای شما پیچیده است یا ساده با پزشک مشورت کنید.
بنابراین در صورت کوچک بودن توده نیاز است که چکاپ های دوره ای انجام دهید و اگر پیچیده و بزرگ باشد ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید تا از شر توده ها خلاص شده و از بروز سرطان سینه جلوگیری شود.
آیا ممکن است فیبروآدنوم به مرور بدخیم شود؟
فیبروآدنوم جزء رایج ترین توده های غیر سرطانی بوده و اگرچه نگرانی هایی را در فرد ایجاد می کند، اما چندان جدی نیست. بنابراین اگر شما هم به آن دسته از افرادی تعلق دارید که از وجود این توده رنج می برید، پیگیر درمان بوده و در عین حال نگران نباشید.
علت ایجاد فیبروآدنوم
اگرچه علت دقیق برای بروز این مشکل در دسترس نیست، اما بسیاری از متخصصان بر این باورند که هورمون های جنسی زنانه نظیر استروژن اصلی ترین دلیل بر ایجاد این تومورها هستند. متخصصین سینه نیز در این باره می گویند، بروز این مشکل ناشی از پرخوری و عدم تحرک در زندگی های امروزی است. این دسته از افراد معتقدند که در چنین حالتی مواد زائد موجود در بدن جمع شده و به صورت توده هایی ظهور پیدا می کند.
این واقعیت ثابت شده است که سن مبتلا به این نوع توده های خوش خیم در حدود 30 سالگی است و در دوران بارداری رشد پیدا کرده و با نزدیک شدن به سن یائسگی کاهش پیدا می کند.
به گفته برخی از بیماران عدم استفاده از چای، شکلات، نوشابه و قهوه در بهبود بیماری آنها تاثیر بسزایی داشته، اما این امر از لحاظ پزشکی ثابت نشده است.
نشانه های فیبروآدنوم
از نشانه ها و علائم فیبروآدنوم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بدون درد (البته در عده ای در هنگام لمس توده احساس درد دیده شده است).
- در برخی موارد فرد مبتلا بافت سینه خود را محکم و در مواردی نیز صاف توصیف می کند و حتی ممکن است قادر به احساس توده موجود نباشد.
- احساس وجود توده هایی که بدون ایجاد حس درد در زیر پوست پستان فرد با لمس کردن حرکت می کنند. توده های دایره ای شکل، توده های نرم یا لاستیکی
- درد در زمان لمس توده ها و…
رژیم غذایی مناسب برای فیبروآدنوم
شاید برایتان جالب باشد بدانید که ابتلا به فیبروآدنوم نیازی به اصلاح رژیم غذایی و استفاده از یک رژیم خاص ندارد. بلکه این کیست های سینه هستند که با رعایت یک سری نکات غذایی بهبود پیدا می کنند. بنابراین اگر از وجود فیبروآدنوم در سینه های خود رنج می برید، نیازی به تغییر در رژیم غذایی ندارید.
اگرچه پزشکان چنین نظری دارند، اما جراحان سینه بر این باورند که رعایت اصول تغذیه ای، ورزش، تحرک و مسائلی از این قبیل می توانند موجب درمان این مشکل گردند. بر اساس این نظریه مصرف غذاهای سنگین نظیر کنسروها و فست فودها می تواند رشد فیبروآدنوم را تحت تاثیر قرار داده یا بروز آن را تشدید نماید.
بنابراین سعی کنید با پرهیز از خوردن مواد غذایی سنگین و روی آوردن به ورزش و تحرک گامی مهم در جهت مقابله با این مشکل بردارید.
فیبروآدنوم غول آسا
سایز توده های فیبروآدنوم معمولا کمتر از دو سانتی متر است، اما در عده ای اندازه این توده ها حتی به بیشتر از ده سانتی متر هم می رسد. در صورتی که سایز توده های فیبروآدنوم بیشتر از پنج سانتی متر باشد به آنها فیبروآدنوم غول آسا گفته می شود.
به مرور زمان امکان این که سایز توده ها به همان اندازه اولیه باقی بماند و یا حتی کوچکتر شود وجود دارد، اما احتمال بزرگ شدن فیبروآدنوم ها اکثرا در دوران شیردهی و بارداری وجود دارد.
اگر در معاینات دوره ای و یا با مراجعه به پزشک متوجه شدید که فیبروآدنوم دارید می توانید از پزشک فلوشیپ فوق تخصصص بیماری های پستان در مورد این بیماری و راههای درمان و کاهش درد صحبت کنید.
روش های تشخیص فیبروآدنوم
اصولا بیمار با احساس توده در پستان به پزشک مراجعه می کند که برای تشخیص فیبروآدنوم و نوع آن اقدامات زیر انجام می شود:
- معاینه شخص: در این روش پزشک معاینۀ پستان و زیر بغل را انجام میدهد. در معاینه ای که انجام می شود سایز توده، شکل گرد آن، حالت نرم و لاستیکی آن و قابلیت حرکت توده در زیر دست بررسی می شود و اگر تشخیص پزشک بر این بود که توده فیبروآدنوم وجود دارد برای اطمینان خاطر بیشتر از تصویربرداری استفاده می کند.
- سونوگرافی پستان: در این روش بیمار روی تخت دراز کشیده و توسط دستگاهی مخصوص سونوگرافی پستان انجام می شود.
- ماموگرافی: در ماموگرافی توسط اشعه ایکس از پستان تصویربرداری انجام می شود. فیبروآدنوم در تصویربرداری های انجام شده به شکل یک تودۀ گرد با حاشیه ای نمایان می شود. اما کاربرد ماموگرافی در زنان جوان با سینه های پر و حجیم محدود است و باید از سونوگرافی استفاده شود.
برای کسب اطلعات بیشتر مقاله آیا سرطان سینه درد دارد؟ را مطالعه کنید.
روش های درمان فیبروآدنوم
داروی موثری برای رفع فیبروآدنوم وجود ندارد. مثلا ویتامین E یا امگا 3 یا هر نوع داروی دیگری تاثیری بر رشد آن ندارند. تا به امروز روشی قطعی برای جلوگیری از بروز توده های خوش خیم پستانی ارائه نشده است. در مواردی پزشک با توجه به سن بیمار، اندازه توده، سرعت رشد آن و مشخصات رادیولوژیک لازم می داند که توده از پستان خارج شود.
در صورت نیاز به جراحی، تخریب با کرایو و برداشتن به روش vacuum assisted روش‌های استاندارد هستند. روش vacuum assisted برای فیبروآدنوماهای زیر ۲ سانتی متر قابل استفاده است. قبل از روش های غیر جراحی باز بیوپسی به روش core ضروری است.
در صورتی که طبق صلاحدید پزشک نیازی به خارج کردن توده نباشد، انجام معاینات به صورت متناوب توسط پزشک متخصص باید انجام گیرد.
در چه مواردی برای درمان فیبروآدنوم پیشنهاد جراحی داده می شود؟
- تعداد توده ها بیشتر از 5 تا باشد.
- سن بیمار بیشتر از 35 سال باشد.
- سایز توده بیشتر از سه سانتی متر باشد.
- بیمار امکان مراجعه های پی در پی به پزشک جهت مراقبت را نداشته باشد.
- بیمار به علت استرس و نگرانی ترجیح دهد هر چه زودتر این توده ها از بدن او خارج شوند.
- بیمار به دلیل سابقه سرطان و یا موروثی بودن سرطان سینه در خانواده خطر مبتلا به سرطان سینه در وی بالا باشد.
- در برخی موارد نیز پزشکان توصیه می کنند که چنانچه بیمار قصد باردار شدن را دارد، باید این توده ها قبل از بارداری از بدن وی خارج شوند، زیرا ممکن است در طول بارداری اندازه آن ها بزرگتر شود.
تفاوت فیبروکیستیک با فیبروآدنوم
فیبروکیستیک بیماری نیست، در واقع بافت پستان زمانی که سینه ها جوان تر است و فرد کمتر شیردهی داشته و بیشتر تحت تاثیر ترشحات هورمون زنانه قرار گرفته است، می تواند حالت فیبروکیستیک داشته باشد.
زنانی که پستانشان بافت فیبروکیستیک دارد، معمولا قبل از قاعدگی سینه هایشان ورم می کند و در ناحیه پستان احساس درد دارند اما بعد از پایان دوران قاعدگی این درد و ورم فروکش می کند. به همین دلیل توصیه می شود که معاینه فردی، معاینه پزشک و ماموگرافی بعد از پایان دوره قاعدگی انجام بگیرد که این تاثیرات هورمونی کمتر شود.
لازم است این نکته را خاطر نشان کنیم که دردهای فیبروکیستیک معمولا در افرادی که اختلالات خلقی، اختلال خواب و افسردگی و اضطراب دارند بیشتر است که معمولا با تجویز مسکن ها می توان این دردها را کاهش داد. اگر تشخیص پزشک درست باشد فیبروکیستیک ها به هیچ عنوان نیاز به جراحی ندارند.
چگونه می توان از بروز فیبروآدنوم پستان پیشگیری کرد؟
هر چند نمی توان امکان ابتلا به فیبروآدنوم را از بین برد، اما با انجام برخی اقدامات احتیاطی، می توان احتمال بروز و یا شکل گیری توده های بدخیم را کاهش داد. باید بدانیم که فیبروآدنومای خوش خیم تبدیل به توده بدخیم نمی شود و نباید نگران بدخیمی شدن توده باشیم. از جمله اقدامات پیشگیرانه برای عدم ابتلا به توده بدخیم سینه و یا تشخیص زودهنگام آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لازم است نوشیدن الکل و یا نوشیدنی های الکلی را کنار بگذارید.
- وزن خود را به حد ایده آل رسانده و تناسب اندام خود را حفظ کنید.
- انجام معاینات فیزیکی سینه ها در خانه را یاد بگیرید و به طور مرتب وضعیت آن ها را بررسی کنید.
- به طور دوره ای و مرتب برای انجام معاینات و آزمایش های تکمیلی به یک پزشک متخصص پستان مراجعه کنید.
- در صورت داشتن توده فیبروآدنوم، سه مرتبه سونوگرافی با فواصل 6 ماه انجام می شود و اگر رشد بارزی وجود نداشت فقط سالانه معاینه انجام می شود.
- با تنظیم یک رژیم غذایی سالم و مناسب و قرار دادن ورزش در برنامه روزانه، شیوه زندگی خود را اصلاح نمایید.
خلاصه مطلب
فیبروآدنوم ها شایع ترین نوع توده های خوش خیم پستان هستند که بیشتر در سنین زیر 50 سال اتفاق می افتد و اگر سن بیمار بیشتر از 50 سال باشد احتمال اینکه توده ها بدخیم باشند بسیار است.
فیبروآدنوم ها توده هایی با حدود منظم و حاشیه مشخص از بافت اطراف هستند که زیر دست تکان می خورند، موبایل هستند و به بافت اطراف نچسبیده اند و تقریبا در ماموگرافی و سونوگرافی قابل تشخیص هستند.
اگر اندازه فیبروآدنوم ها کوچک باشند و در حدی باشند که در معاینه لمس نشوند، بیمار سابقه ژنتیکی نداشته باشد و نتیجه سونوگرافی نشان دهنده فیبروآدنوم باشد و در معاینات 6 ماهه که در دو دوره متوالی توسط جراح پستان انجام می گیرد، توده ها رشد چندانی نداشته باشند نیاز به اقدام درمانی خاصی ندارد و تنها تحت نظر پزشک بودن کافی است. اما اگر فیبرآدنوم ها رشد سریعی داشته باشند که معمولا 20 درصد رشد در عرض 6 ماه است و یا توده بزرگ باشد که بسته به نظر جراح دارد باید توده با عمل جراحی خارج شود.
چنان چه شما شاهد علائم فیبروآدنوم هستید جای هیچ گونه نگرانی نیست. فقط کافی است در صورت مشاهده این گونه علائم، به جراح پستان مراجعه کنید. اصولا احتمال جراحی بسیار کم است؛ اما اگر نیاز به جراحی داشتید توصیه می کنیم به دکتر امیرپاشا ابراهیمی، بهترین جراح پستان در تهران مراجعه کنید.
