درمان سرطان پستان سه‌گانه منفی
(Triple-negative breast cancer)
سرطان پستان سه‌گانه منفی یا به اختصار TNBC متفاوت از سه نوع شایع‌تر سرطان پستان است. ۱۵% از سرطانهای پستان، سرطان پستان سه گانه‌ی منفی هستند. این بیماری نوعی سرطان مهاجم و درمان آن دشوارتر است. برای درک سرطان پستان سه‌گانه منفی فرد باید در مورد سه نوع اصلی سرطان پستان اطلاعات بیشتری داشته باشد. این سه نوع سرطان عبارتند از:
- سرطان پستان گیرنده HER2 مثبت
- سرطان پستان گیرنده استروژن مثبت
- سرطان پستان گیرنده پروژسترون مثبت
اگر آزمایش پاتولوژی اظهار دارد «سلولهای سرطانی سینه برای گیرنده‌ی استروژن، گیرنده‌ی پروژسترون و HER2 منفی است» اصطلاحا «سرطان سینه سه‌گانه منفی» نامیده میشود. در ادامه مقاله توضیحات کامل و جامع درباره سرطان پستان سه گانه منفی ارائه شده است. پس تا پایان با ما همراه باشید.
آشنایی بیشتر با سرطان پستان سه‌گانه منفی
سرطان پستان سه گانه منفی یا تریپل نگاتیو سرطانی است که از نظر گیرنده های استروژن، گیرنده های پروژسترون و هم چنین پروتئین اضافی HER2، منفی است. این نتایج به معنی این است که سرطان پستان سه گانه‌منفی به داروهای هورمون درمانی یا داروهایی که گیرنده های پروتئین HER2 را هدف قرار می دهند، پاسخ نمی دهد و داروهای دیگری برای درمان موفقیت آمیز سرطان سه گانه منفی استفاده می شود.
برخی از زنان مبتلا به سرطان پستان سه گانه منفی نیز دارای نقص ژن BRCA1 هستند. نقص در ژن BRCA1 می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. تعداد بسیار کمی از مردان دچار سرطان سه گانه منفی میشوند. معمولا مردان دچار دیگر انواع سرطانهای پستان میشوند.
نقش گیرنده های سلولی در بدن
گیرنده های سلولی پروتئین های خاصی هستند که در داخل و یا سطح سلول ها یافت می شوند. این پروتئین های گیرنده ای به اصطلاح چشم و گوش سلول ها هستند و پیام هایی را از موادی که در جریان خون درگردشند، دریافت می کنند و به سلول ها می گویند چه کاری انجام دهند.
گیرنده های هورمونی در داخل و یا بر روی سلول های سالم پستان پیام هایی از هورمون های استروژن و پروژسترون دریافت می کنند. این هورمون ها به گیرنده ها متصل شده و دستورالعمل هایی را ارائه می دهند که به سلول ها کمک می کند رشد خود را ادامه دهند و به خوبی عمل کنند. بیشتر سلول های سرطانی پستان نیز دارای این گیرنده های هورمونی هستند. تقریباً دو مورد از هر سه سرطان پستان برای یک یا هر دو گیرنده هورمونی مثبت هستند.
در سلول های پستان سالم، HER2 رشد سلول را تحریک می کند. با این حال، هنگامی که سلول های سرطانی پستان پروتئین اضافی HER2 داشته باشند، خیلی سریع رشد می کنند و تقسیم می شوند.
روش های هورمون درمانی و درمان های هدفمند برای HER2، اثرات استروژن، پروژسترون و پروتئین HER2 را بر سرطان پستان مختل می کنند. این روش ها می توانند به کند یا حتی متوقف کردن رشد سلول های سرطانی کمک کنند.
داروهای هورمون درمانی در سرطان پستان سه گانه منفی
حدود 10 الی 20٪ از سرطان های پستان برای هر دو نوع گیرنده هورمونی و نیز پروتئین اضافی HER2 در آزمایشگاه نتیجه منفی دارند. به این معنی که آن ها سرطان پستان سه گانه-منفی هستند. از آنجا که هورمون ها رشد این نوع سرطان پستان را تحریک نمی کنند، بعید است که سرطان به داروهای هورمون درمانی از جمله تاموکسیفن و مهار کننده های آروماتاز پاسخ دهد. هم چنین سرطان پستان سه گانه-منفی بعید است که به داروهایی که پروتئین HER2 را هدف قرار می دهند، پاسخ دهد. مانند؛ اینهرتو (Enhertu)، هرسپتین (Herceptin)، کادسیا (Kadcyla)، نرلینکس (Nerlynx)، پرجتا (Perjeta) و تایکرب (Tykerb).
احتمال عود این سرطان یا عود مجدد پس از درمان، بیشتر از سایر سرطان های پستان است. این خطر عود در حدود ۳ سال پس از تشخیص بیشتر است. خطر عود دیرهنگام بعد از ۵ سال در افراد مبتلا به سرطان سه گانه منفی کمتر است.
چه افرادی مستعد ابتلا به سرطان پستان سه‌گانه منفی هستند؟
این نوع سرطان بیشتر در موارد زیر رخ می دهد:
- افراد جوان: سرطان پستان سه گانه منفی به احتمال زیاد در افراد جوان تر از 50 سال تشخیص داده می شود. درحالی که انواع دیگر سرطان پستان در افراد 60 ساله یا بالاتر گزارش می شود.
- زنان آفریقایی-آمریکایی و زنان اسپانیایی: در زنان آسیایی و زنان سفیدپوست غیر اسپانیایی احتمال ابتلا به این نوع سرطان کمتر است.
- کسانی که جهش BRCA1 دارند: حدود 70٪ از سرطان های پستان در افرادی که دارای جهش ارثی BRCA هستند، به ویژه BRCA1، از نوع سه گانه-منفی است.
- زنانی با دور کمر بالا
- زنان آفریقایی و آمریکایی قبل از یائسگی
- زنانی که فرزندان کمتری داشته اند.
- زنانی که از شیر مادر تغذیه نکرده اند یا برای مدت کوتاهی آن را خورده اند.
شانس زنده ماندن در سرطان پستان سه‌گانه منفی چقدر است؟
بیشترین عمر ذکر شده بقای ۵ ساله است. بعضی از بیماران بسیار طولانی‌تر عمر می‌کنند و برخی زودتر به دلایلی غیر از سرطان پستان می‌میرند. با تغییر مداوم و بهبود درمان ها، این اعداد نیز تغییر می کنند. البته برخی تحقیقات اظهار دارند که تفاوتی در بقای بین انواع سرطان پستان وجود ندارد.
اگر به سرطان پستان سه گانه منفی مبتلا شده باشید
این موضوع می تواند ناراحت کننده و ترسناک باشد که بدانید شما به یک نوع سرطان پستان مبتلا شده اید که اغلب از انواع دیگر، تهاجمی تر است و کاندید خوبی برای درمان هایی نیست که گیرنده های هورمونی یا پروتئین HER2 را هدف قرار دهند.
با این حال، به یاد داشته باشید که استیج و گرید سرطان نیز برای پروگنوز شما بسیار مهم هستند. همچنین روش های درمانی دیگری نیز وجود دارند که می توانند سرطان پستان سه گانه منفی را درمان کنند.
پیشگیری از سرطان پستان سه گانه منفی
هیچ راه تضمینی برای پیشگیری از سرطان پستان وجود ندارد، اما اصلاح عوامل خطر در سبک زندگی (ورزش، حفظ وزن بدن و غیره) می تواند به کاهش خطر کمک کند. انجام آزمایشات غربالگری سرطان سینه و تشخیص زودهنگام می‌تواند به شناسایی سرطان‌ها در مراحل اولیه که درمان مؤثرتر است کمک کند.
زنان با سابقه خانوادگی قوی سرطان پستان باید تحت آزمایش ژنتیک قرار گیرند. در برخی موارد، پس از مشاوره با پزشک متخصص و ملاقات با مشاور ژنتیک، ممکن است استفاده از داروها یا جراحی برای پیشگیری از سرطان پستان در زنان پرخطر در نظر گرفته شود.
سه ویژگی سرطان پستان سه گانه منفی
1) سرطان پستان سه گانه منفی، تهاجمی به نظر می رسد و پروگنوز (پیش آگهی بیماری در آینده) ضعیف تری نسبت به سایر انواع سرطان پستان دارد. عمدتاً به دلیل اینکه برای درمان سرطان پستان سه گانه-منفی داروهای هدفمند کمتری وجود دارد. مطالعات نشان داده اند كه سرطان پستان سه گانه-منفی احتمالاً در ورای پستان گسترش می یابد و بعد از درمان عود می كند (بازگشت).
2) گرایش به داشتن گرید بالاتری نسبت به سایر انواع سرطان پستان دارد. هرچه گرید بالاتر باشد، سلول های سرطانی از نظر الگوهای ظاهری و رشد کمتر شبیه سلول های پستان سالم و طبیعی می شوند. در مقیاس 1 تا 3، سرطان پستان سه گانه-منفی اغلب گرید 3 را دارد.
3) این نوع سرطان معمولاً نوعی سلول به نام شبه بازال دارد. شبه بازال به معنای این است که سلول ها شبیه سلول های بازال پوشاننده مجاری پستان هستند. سرطان های دارای سلول های شبه بازال مانند سرطان پستان سه گانه-منفی، تهاجمی تر بوده و دارای گرید بالاتری هستند. بیشتر موارد سرطان های پستان شبه بازال را سرطان پستان سه گانه-منفی تشکیل می دهند.
گیرنده‌‌‌‌‌های سرطان پستان
برخی از سلولهای سرطانی پروتئین‌‌‌‌‌های خاصی به نام گیرنده دارند. هنگامی که برخی از فاکتور‌ها در بدن به گیرندهها متصل میشوند، باعث ایجاد واکنش در سلولهای سرطانی و رشد آن‌‌‌‌‌ها میشوند. از جمله:
- استروژن به گیرنده‌‌‌‌‌های استروژن متصل میشود.
- پروژسترون به گیرنده‌‌‌‌‌های پروژسترون متصل میشود.
- هورمون رشد اپیتلیالی انسانی نوع ۲ به گیرنده‌‌‌‌‌های هورمون رشد اپیتلیالی انسانی نوع ۲ متصل میشود.
بسیاری از سرطانهای پستان دارای گیرنده‌هایی برای یک یا چند پروتئین هستند. اما سرطان پستان سه گانه منفی هیچ یک از آن گیرندهها را ندارد. بنابراین، درمان با هورمون و داروی هدفمند سرطان برای مبتلایان به سرطان پستان سه گانه منفی استفاده نمی‌‌‌‌‌شود. البته داروهای دیگری نیز برای درمان این نوع سرطان پستان در دسترس است.
نشانه‌های سرطان پستان سه‌گانه منفی
نشانه‌های این نوع سرطان مشابه با دیگر گونه‌های سرطان پستان است که می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- تغییر در مکان نوک پستان
- تغییر در اندازه، شکل و یا لمس پستان
- غده‌ی جدید یا ضخیم در پستان یا زیر بغل
- تغییرات پوستی پستان (چروک شدن، کم‌رنگ شدن، راش و سرخ شدن رنگ پوست پستان)
- نشت مایعات از نوک پستان در زنانی که باردار نمی‌باشند و یا درحال شیر دادن به کودک نیستند.
لازم است که در صورت بروز هریک از موارد بالا، فرد به پزشک خود مراجعه کند.
تشخیص سرطان پستان سه‌گانه منفی
در بسیاری از خانم‌‌‌‌‌ها سرطان در طول غربالگری پستان تشخیص داده میشود. در کلینیک پستان، پزشک یا پرستار متخصص موارد زیر را بررسی می‌کنند:
- سابقه پزشکی فرد
- معاینه پستان‌‌‌‌‌ها
- معاینه گره‌‌‌‌‌های لنفاوی متورم (بزرگ شده) در زیر بغل و پایه گردن
همچنین ممکن است آزمایش‌های زیر نیز انجام شود:
- ماموگرافی
- بیوپسی
- آزمایش MRI
- سونوگرافی(برای افراد زیر ۳۵ سال)
با توجه به سن و وجود سرطان در سایر اعضای خانواده، پزشک ممکن است بیمار را برای آزمایشات ژنتیکی به یک آزمایشگاه ارجاع دهد. این آزمایشات برای این است که هر گونه نقص و یا جهش در ژن سرطانی BRCA مشخص شود.
روش‌های درمانی سرطان پستان سه‌گانه منفی
TNBC، حدود 12% تا 17% از موارد سرطانهای پستان را تشکیل می‌دهد و با بقای کوتاه‌تر و احتمال بیشتر عود سرطان همراه است.
اگر TNBC در شما تشخیص داده شود آزمایش های بالینی و گزینه های درمان از جمله جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی پیش روی خواهید داشت. برای درمان این نوع سرطان معمولاً ترکیبی از جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی استفاده می شود.
انتخاب روش درمانی به موارد زیر بستگی دارد:
- نوع سرطان پستان
- سطح سلامت عمومی
- وجود گیرنده برای داروهای هدفمند سرطان
- وجود گیرنده‌ی خاص هورمونی در سلولهای سرطانی
- اندازه‌ی سرطان و مرحله‌ی آن (سرطان پخش شده است یا خیر)
- درجه‌ی سرطان (سلولهای سرطانی زیر میکروسکوپ چقدر غیر طبیعی هستند)
در ادامه مطلب به روش های درمان سرطان پستان سه گانه منفی خواهیم پرداخت.
♦ عمل جراحی
درمان های جراحی برای سرطان پستان شامل جراحی حفظ پستان (لامپکتومی، یا برداشتن جزئی پستان) و ماستکتومی (حذف کامل پستان) است.
معمولا جراح بخشی از غدد لنفاوی زیر بغل را برای بررسی وجود سلولهای سرطانی برمی دارد. همچنین ممکن است غدد لنفاوی پستان نیز بررسی شود. این موارد برای طراحی مسیر درمانی کمک کننده است. معمولا پس از عمل جراحی محافظتی پستان (لامپکتومی) سایر بافت‌های باقی مانده پستان تحت پرتودرمانی قرار می‌‌‌‌‌گیرند.
♦ پرتو درمانی
پرتودرمانی با پرتوهای پر انرژی، سلول های سرطانی را از بین می برد. پزشکان معمولاً پس از لامپکتومی، پرتودرمانی را برای بیماران انجام می دهند.
♦ شیمی درمانی
پزشکان معمولاً شیمی درمانی را برای سرطان های پستان سه گانه منفی بزرگتر از 0.5 سانتی متر توصیه می کنند. برخلاف سرطان هایی که گیرنده های هورمونی ER و PR یا HER2 را بیان می کنند، درمان ضد هورمونی یا درمان هدفمند HER2 موثر نیست. متخصصان شیمی درمانی را با تزریق داخل وریدی یا از طریق دهان انجام می دهند.
انواع شیمی درمانی شامل موارد زیر است:
♦ شیمی درمانی کمکی: شیمی درمانی است که پس از جراحی برداشتن سرطان یا ماستکتومی انجام می شود.
♦ شیمی درمانی نئوادجوانت: شیمی درمانی است که قبل از جراحی انجام می شود. اگرچه به نظر می‌رسد هیچ مزیتی در این که بیمار شیمی درمانی را قبل یا بعد از جراحی دریافت کند، وجود ندارد. البته ممکن است در برخی موارد انجام شیمی‌درمانی قبل از جراحی برای بررسی اینکه آیا سرطان پاسخ می‌دهد یا نه و قبل از جراحی سرطان مفید باشد.
♦ شیمی درمانی برای سرطان پیشرفته: اگر سرطان به نقاط دوردست بدن متاستاز داده باشد، از شیمی درمانی استفاده می کنند. داروی ایمونوتراپی atezolizumab) (Tecentriq)) در ترکیب با داروی شیمی درمانی Abraxane برای برخی موارد متاستاتیک سرطان پستان سه گانه منفی استفاده می شود.
ممکن است پیش از عمل جراحی، شیمی درمانی انجام شود. شیمی درمانی در این زمان با هدف کوچک کردن اندازه تومور سرطانی است. همچنین بعد از عمل جراحی نیز شیمی درمانی انجام میشود تا احتمال بازگشت سرطان کاهش یابد.
داروهای شیمی درمانی عبارتند از:
- دوکسوروبیسین (doxorubicin)
- اپیروبیسین (epirubicin)
- پاکلیتاکسل (paclitaxel)
- دوستاکسل (docetaxel)
- کربوپلاتین (carboplatin)
- سیس پلاتین (cisplatin)
پزشکان همواره برای یافتن بهترین ترکیب دارویی شیمی درمانی در تلاش هستند تا نتایج درمان را بهبود بخشند.
داروهای تقویت کننده استخوان (بیس فوسفونات‌‌‌‌‌ها)
ممکن است برای پیشگیری یا کاهش سرعت پوکی استخوان در دوران ابتلا به سرطان، داروهایی در کنار داروهای سرطان مصرف شوند. در صورت ابتلا به سرطان پستانی که در استخوان‌ها سرایت کرده، ممکن است از بیس فوسفونات‌‌‌‌‌ها (bisphosphonates) استفاده شود تا از هرگونه مشکلات استخوانی و کاهش درد جلوگیری شود.
ایمونوتراپی
داروهای ایمونوتراپی به سیستم ایمنی بدن برای حمله هوشمندانه و سرسخت به سلول های سرطانی کمک می کنند. تسنتریک یک داروی مهارکننده چک پوینت ایمنی است. به این معنی که پروتئین خاصی را هدف قرار می دهد. این پروتئین به سلول های سرطانی کمک می کند تا از سیستم ایمنی بدن مخفی شوند مثل پروتئین PD-L1. تسنتریک با مهار PD-L1 اساساً به سلول های سیستم ایمنی اجازه می دهد سلول های سرطانی را ببینند و آن ها را بکشند.
داروی ایمونوتراپی تسنتریک (Tecentriq) در ترکیب با داروی شیمی درمانی آبراکسان (Abraxane) به عنوان اولین روش درمانی سرطان پستان غیرقابل جراحی یا متاستاتیک سه گانه-منفی و PD-L1- مثبت تأیید شده است.
اقدامات بعد از عمل جراحی سرطان پستان
پس از درمان معمولا جلسات منظمی برای معاینه پستان فرد تنظیم می شود. پیگیری‌ها و مراقبت های بعد از درمان به طور کلی بستگی به فرد دارد. اما ممکن است تا ۵ سال ادامه داشته باشد و این معاینات شامل ماموگرافی شود. در خلال این معاینات در صورت وجود هر مشکل جدیدی باید مشکل را سریعا با پزشک مطرح کرد.
بهترین جراح سرطان سینه در تهران
دکتر امیرپاشا ابراهیمی فلوشیپ فوق تخصص پستان و بهترین جراح سرطان سینه با دانش بالا و تجربه سالها کار در ارتباط با سرطان پستان قادر به تشخیص این بیماری بوده و آماده ارائه خدمات درمانی به شما عزیزان می باشد.
جهت دریافت مشاوره از دکتر امیر پاشا ابراهیمی متخصص جراحی پستان از طریق لینک زیر با ما در ارتباط باشبد.
محقق و مترجم: عزیزه جوهری