راه های پیشگیری از سرطان سینه

سرطان سینه بدون شک یکی از ترسناک ترین اتفاقات برای زنان است. پیشگیری از سرطان سینه می تواند با آگاهی از عادات زندگی سالم و اطلاع از نحوه به حداقل رساندن احتمال بروز سرطان سینه آغاز شود.
اگر شما هم نگران ابتلا به سرطان پستان هستید، شاید تعجب کنید که اقداماتی وجود دارند که رعایت آن ها می تواند به پیشگیری از سرطان سینه کمک کند.
با انجام هر یک از این موارد زیر 90% میتوانید از بروز انواع سرطان سینه جلوگیری کنید. برای کسب آگاهی در مورد راههای پیشگیری از سرطان سینه با ما همراه باشید.

سرطان سینه چیست؟

سرطان سینه، یکی از شایعترین انواع سرطان در زنان است که به دلیل تکثیر کنترل نشده سلولهایی که مجرای شیر را تشکیل می دهند یا مسئول تشکیل شیر (غدد پستانی) هستند، رخ می دهد.

علائم سرطان سینه چیست؟

• ترشح از سینه
• ضعف و کاهش وزن
• ظاهر نامتقارن بین سینه­ ها
• تورم و بزرگ شدن اندازه سینه
• زخم نوک پستان، پوسته پوسته شدن
• درد شدید در سینه در دوران قاعدگی
• ترک در پوست سینه، ظاهر پوست پرتقالی
• یک توده قابل لمس یا تورم در سینه یا زیر بغل
• تغییر جهت، جمع شدن یا تغییر رنگ نوک پستان

برای پیشگیری از سرطان پستان رعایت کنید!

اگر بدانیم چه عواملی باعث ایجاد سرطان می شود و از آنها دوری کنیم یا جلوی آن را بگیریم در واقع از سرطان پستان پیشگیری کرده ایم.

• خوراکیهای فیبردار مصرف کنید.
• غذاهای شور و نمک سود شده را کنار بگذارید.
• از گوشت مرغ و ماهی به جای گوشت قرمز استفاده کنید.
• از خوردن آب خورشت، آب مرغ، کره حیوانی، دنبه و خامه جلوگیری کنید.
• چربی های اشباع شده را با چربی های غیر اشباع چند زنجیره ای جایگزین کنید.
• ویتامین دی خود را تقویت کنید. ویتامین دی تقریبا بر هر سلول بدن تاثیر میگذارد و یکی از قوی ترین مبارزان علیه سرطان است. از خوراکیهایی مانند لبنیات، کلم، کرفس، هویج و نارنگی، کلسیم و ویتامین دی دریافت کنید. این میوه ها سرشاز از ویتامین دی هستند.

توصیه هایی برای افرادی که سرطان پستان ندارند یا مراحل اولیه درمان سرطان پستان را گذرانده اند:

• الکل و سیگار را از عادات غذایی خود حذف کنید.
• گوشت سفید مانند ماهی و مرغ را به رژیم غذایی خود وارد کنید.
• بخش زیادی از پروتئین مورد نیاز بدن را از منابع گیاهی مانند غلات و حبوبات تامین نمائید.
• خوردن گوشت قرمز در حد معمول منعی ندارد و بهتر است حتی الامکان چربی آن جدا شود.
• مصرف میوه و سبزیجات را به هر شکلی از جمله تازه، بخارپز، کمپوت یا داخل غذا و… بیشتر کنید.
• گوشت قرمز یا سفید را به صورت فراوری شده (سوسیس، کالباس، هات داگ یا بیکن) مصرف نکنید یا مصرف را به حداقل برسانید.
• چربی یا قند به خودی خود تاثیر بارزی بر سرطان پستان ندارد ولی در حدی که باعث افزایش وزن شود، توصیه نمی گردد. به عنوان یک دستور عمل کلی مصرف قند را به کمتر از 25 گرم در روز محدود کنید. اگر سرطان دارید یا مقاوم در برابر انسولین هستید عاقلانه است که آن را تا 15 گرم یا کمتر محدود کنید.

چرا تشخیص زودهنگام در پیشگیری از سرطان پستان مهم است؟

تشخیص زودهنگام در پیشگیری از سرطان سینه بسیار مهم است. از آنجایی که تکثیر و رشد سلول­های عامل سرطان سینه به زمان زیادی نیاز دارد، ممکن است با تشخیص زودهنگام بتوان این سلول­های بدخیم را کنترل کرد!
همچنین تشخیص زودرس سرطان پستان می‌تواند مراحل درمان را به طور چشمگیری موفقیت آمیز رقم بزند و در بسیاری از موارد بیمار را از مرگ در اثر پیشرفت سرطان و عدم کارایی روشهای درمانی نجات دهد.

چگونه ریسک ابتلا به سرطان پستان را کاهش دهیم؟

در مواردی که فرد از لحاظ ژنتیکی مستعد بروز سرطان پستان باشد، تغییر عادات غذایی و اصلاح شیوه زندگی می تواند تا حد قابل توجهی این خطر را کاهش دهد.

اگر مردم عاقلانه تر انتخاب های زندگی خود را انجام دهند، بیشتر از 75 تا 90 درصد موارد می شود از سرطان پستان از طریق اعمال تغییرات شیوه زندگی توصیه شده جلوگیری کرد.

اصلاح شیوه زندگی برای پیشگیری از ابتلا به سرطان پستان شامل:

• تغذیه
• کنترل وزن
• فعالیت بدنی

راه های پیشگیری از سرطان سینه

پیشگیری از بروز سرطان پستان می تواند با عادات زندگی سالم، اصلاح سبک زندگی و معاینه سالانه و مرتب پستان آغاز شود. در زیر گام هایی ساده برای کاهش ابتلا به سرطان سینه ارایه میشوند که همگی میتوانند سبک زندگی شما را به سمت سالم تر شدن و محافظت در برابر بیماری های مختلف هدایت کنند.

انجام خودآزمایی پستان

با روش خودآزمایی که می توانید هر ماه 4 تا 5 روز پس از پایان دوره قاعدگی خود انجام دهید، می­توانید متوجه سفتی یا توده در سینه شوید و مطمئن شوید که روش­های درمانی لازم قبل از اینکه خیلی دیر شود اعمال شود. بنابراین، یادگیری خودآزمایی پستان در منزل بسیار مهم است.

معاینه پستان را می توانید جلوی آینه، زیر دوش یا دراز کشیده انجام دهید. اولین نکاتی که در معاینه پستان باید به آن توجه کنید؛ تغییر در بافت سینه و تقارن، ترشح و توده در پستان است که در صورت مشاهده علائم باید به پزشک مراجعه کنید.

خودآزمایی پستان برای پیشگیری و تشخیص سرطان سینه  

کاهش استرس های روزانه

استرس نوعی واکنش نسبت به تهدیدات و فشارهای درونی یا محیطی است که هر فرد در زندگی تجربه می کند. استرس طولانی مدت و مداوم ممکن است در افزایش رشد سلول سرطانی و منتشر شدن آن به دیگر اعضای بدن موثر باشد.

بروز واکنش های رفتاری برای مقابله با استرس مانند مصرف الکل، پرخاشگری و سیگار کشیدن عامل مستعد کننده ای برای سرطان می باشد که باعث تضعیف شدن سیستم ایمنی بدن نیز می شوند.
برای کاهش استرس روش هایی مانند تکنیک های تنفس صحیح، ورزش های کنترل ذهن مانند یوگا و موسیقی درمانی، تکنیک های آرامیدگی، تکنیک های ماساژ، ورزش و مسافرت پیشنهاد می شود.

طبق تحقیقات انجام شده 85 درصد از بیماری ها به عوامل عاطفی مربوط است. احتمال دارد که استرس و موارد عاطفی حل نشده بیشتر از عوامل فیزیکی اهمیت داشته باشد. پس مطمئن شوید که آنها را نادیده نگرفته اید.

مصرف سیگار و نوشیدنی های الکلی ممنوع

الکل را از زندگی خود حذف کنید؛ بین مصرف الکل و ریسک ابتلا به سرطان سینه ارتباط مستقیمی وجود دارد و مصرف کنندگان الکل بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند. همچنین سیگار کشیدن می‌تواند منجر به بروز انواع سرطان‌ها از جمله سرطان سینه در زنان و سرطان ریه در مردان شود.

به نوزاد خود شیر بدهید.

شیردهی به طور انحصاری برای شش ماه خطر ابتلا به سرطان پستان را تا ۱۰ درصد کاهش می دهد.
همان طور که می دانید زن‌ها در طول دوره‌ی شیردهی به نوزادشان وارد سیکل قاعدگی نمی‌شوند. هرچقدر یک زن وارد سیکل‌های قاعدگی کمتری شود، بدن او کمتر استروژن ترشح می‌کند و در نتیجه خطر ابتلای او به سرطان سینه کاهش پیدا می‌کند. شیر مادر برای تغذیه‌ی نوزاد بهترین گزینه است اما برای مادر هم فواید بسیاری دارد. اگر توانایی شیر دادن به نوزاد خود را دارید، این کار را انجام دهید.

از قرار گرفتن در معرض پرتوهای پزشکی و امواج الکترومغناطیس تا حد امکان دوری کنید.

در اغلب روش های تصویر برداری پزشکی از دوزهای بالای پرتوها استفاده میشود. قرار گرفتن در معرض اسکن های پزشکی دارای اشعه از جمله رادیوگرافی دندان، ماموگرافی و پرتو های الکتریکی خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهند. انجام چنین آزمایشاتی را فقط در صورت لزوم و با رعایت احتیاط های لازم و مشورت با پزشک انجام دهید.
همچنین قرار گرفتن در معرض نور و فرکانس های تولید شده توسط تلفن های همراه، برج ها، ایستگاه های پایه و ایستگاه های وای فای خطر ابتلا به سرطان را به شدت افزایش میدهند.

خواب کافی

اطمینان حاصل کنید که به اندازه کافی میخوابید. کم خوابی میتواند موجب افزایش ملاتونین شما بشود که با افزایش مقاومت انسولین و افزایش وزن مواجه است و هر دو موجب سرطان سینه میشوند.

ورزش کنید و پر تحرک تر شوید.

ورزش و فعالیت بدنی با افزایش ایمنی بدن و مقاومت آن در برابر بیماری ها، تامین سلامت عمومی، کنترل و تنظیم وزن به پیشگیری از سرطان پستان و جلوگیری از عود آن کمک می کند. همچنین ورزش کردن متابولیسم تولید استروژن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در زنانی که ورزش می‌کنند، نسبت استروژن خوب به استروژن بد (استروژنی که می‌تواند به دی‌ان‌ای صدمه بزند و احتمال ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد) تا حدود ۲۵ درصد بهبود پیدا می‌کند. هرچقدر نسبت استروژن خوب به استروژن بد بیشتر باشد، احتمال ابتلا به سرطان سینه کاهش پیدا می‌کند.

اثر افزایش وزن بر احتمال ابتلا به سرطان سینه به سبب استروژن است. استروژن می‌تواند رشد بیش‌ازحد سلول‌ها را تحریک و سرطان سینه ایجاد کند. تا پیش از یائسگی، این تخمدان‌های شما هستند که استروژن تولید می‌کنند. پس از یائسگی، تخمدان‌ها دیگر هورمونی تولید نمی‌کنند؛ پس استروژن از بافت چربی به‌وجود می‌آید. هرچقدر چربی در بدن یک زن بیشتر باشد، استروژن بیشتری ساخته می‌شود.

نیازی نیست که ورزش‌های سنگین انجام دهید. زنانی که در هفته بین یک ساعت و ربع تا دو ساعت و نیم پیاده‌روی سریع دارند، احتمال ابتلا به سرطان سینه در آنها تا ۱۸ درصد کمتر است.
همان طور که می دانید ایمن بودن بدن از فاکتورهای تعیین کننده در بروز یا شکست دادن بیماری ها است، پس توصیه میشود برای پیشگیری از سرطان سینه، در هفته ۱۵۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط داشته باشید؛ یعنی سی دقیقه در پنج روز هفته. تلاش کنید که پیاده‌روی به بخشی از برنامه‌ی روزانه‌ی شما تبدیل شود.

محدود کردن پروتئین و افزایش چربی سالم

سعی کنید مصرف پروتئین و کربوهیدرات را کاهش دهید و چربی کیفیت بالا مانند تخم مرغ ارگانیک، مرغ های محلی، گوشت باکیفیت، آووکادو و روغن نارگیل را جایگزین کنید. شواهد قابل توجهی وجود دارد که رژیم کتوژنیک به جلوگیری و درمان بسیاری از انواع سرطان خصوصا سرطان سینه کمک میکند.

مقدار زیادی ویتامین آ طبیعی مصرف کنید.

شواهدی وجود دارد که ویتامین آ نقش بسزایی در پیشگیری از سرطان سینه دارد. بهتر است که آن را به جای استفاده از مکمل ها از غذاهای طبیعی دریافت کنید و بهترین منابع برای شما زرده تخم مرغ، کره خام، شیر و گوشت گاو و یا مرغ است. با این حال مراقب باشید زیرا مقدار بیش از حد ویتامین آ میتواند فواید ویتامین دی را حذف کند، این به این معناست که نه تنها برای جلوگیری از سرطان بلکه برای سلامت بدن شما رنج مناسبی از ویتامین آ و دی ضروری است.

در حالت ایده آل بدن شما تمام ویتامین دی و آ مورد نیاز را با خوردن سبزیجات رنگارنگ برای ویتامین آ و با قرار دادن پوست در روزهای آفتابی برای ویتامین دی به دست می آورد.

به اندازه ی لازم ید مصرف کنید.

ید یک عنصر اساسی و ضروری برای سنتز هورمون هاست و کمبود آن باعث ایجاد مشکلاتی در بدن می شود.  کمبود ید منجر به اختلال عملکرد در هر بافتی و تشکیل تومور میشود.
با این حال اختلاف قابل توجهی در مورد دوز مناسب وجود داد پس باید با احتیاط مصرف کنید. شواهد نشان میدهد که شاید مصرف بیش از 800 میکرو گرم ید در روز غیر منطقی باشد و مصرف 12000 تا 13000 میکروگرم ممکن است به طور جدی برخی از اثرات نامطلوب را بر روی سلامتی ما داشته باشد.

اجتناب از جی ام او ها

مصرف غذاهای مصنوعی که معمولا با مواد شیمیایی سم زدایی میشوند سرطان زا هستند. این مواد شیمیایی برای سلول های انسان سمی است و باعث سرطان میشود. غذاهای ارگانیک و تازه و ترجیحا محلی را انتخاب کنید.

از مصرف مواد غیر اورگانیک و سویاها و استروژن گیاهی خودداری کنید؛ مصرف سویا استروژن را افزایش میدهد تا پربیوتیک سلول های پستان را افزایش دهد که باعث احتمال جهش و سلول های سرطانی میشود.

در روز یکبار آب سبزی اورگانیک بخورید و غذاهای غیر سرخ کردنی و سبزیجات مانند کلم بروکلی و ادویه ها را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. کروکومین ماده ای فعال در زردچوبه است که در غلظت های بالا میتواند در درمان سرطان پستان مفید باشد.

حفظ وزن بدن 

افراد سالم لازم است برای حفظ سلامت خود به وزن ایده آل برسند. حفظ وزن زمانی اتفاق می افتد که شما شروع به خوردن غذاهای مناسب و ورزش کنید. این مهم است که چربی اضافه ی بدن را از بین ببریم زیرا چربی دارای استروژن است که میتواند سرطان پستان را تحریک کند.

وزن ایده آل با فرمول خاص براساس قد و وزن بطور دقیق قابل محاسبه است ولی یک روش ساده این است که از عدد قد خود بر حسب سانتیمتر 100 تا کم کنید. عدد بدست آمده بر حسب کیلوگرم به طور تقریبی وزن مناسب شما است مثلا وزن مناسب برای فردی که 168 سانتیمتر است حدود 68 کیلوگرم است.

وزن ایده آل علاوه بر کاهش خطر سرطان پستان بر سلامت عمومی فرد نیز تاثیر بسزایی دارد.

درمان های هورمونی را محدود کنید.

طبق تحقیقات منتشر شده زنانی که تحت درمان های هورمونی مبتنی بر استروژن و پروژسترون هستند، شانس بروز سرطان پستان را تا 24 درصد در بدن خود افزایش می دهند.
بنابراین تا زمانی که خطر جدی متوجه شما نباشد میتوانید مواردی چون یائسگی یا گرگرفتگی را با مشورت پزشک با کمترین دز مصرفی و کوتاهترین زمان ممکن درمان کنید و یا در مورد انتخاب‌های دیگری که پیشِ رو دارید، مشورت کنید.

سابقه‌ی سرطان سینه را در خانواده‌ی خود بررسی کنید.

حدود ۵ تا ۱۰ درصد موارد ابتلا به سرطان سینه ارثی هستند و به‌واسطه‌ی جهش‌های ژنی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند. اهمیت ژن‌های خانواده‌ی پدری شما به‌اندازه‌ی خانواده‌ی مادری مهم است. جالب است بدانید مردها می‌توانند حامل ژن‌های معیوبی مانند BRCA1 و BRCA2 باشند که نه‌تنها خطر ابتلا به سرطان پستان بلکه خطر ابتلا به سرطان تخمدان و پانکراس را نیز در زن‌ها، افزایش می‌دهد.
علاوه ‌براین، وجود چندین مورد ابتلا به سرطان در خانواده‌ی پدری و مادری شما، می‌تواند نشانه‌ای بر وجود ژن سرطان در خانواده‌ی شما باشد. بنابراین اگر سابقه‌ی پزشکی خانواده‌ی شما نگران‌کننده است، از یک متخصص ژنتیک کمک بگیرید. مشاوران ژنتیک می‌توانند اطلاعات دقیقی در مورد خطر ابتلا به سرطان به شما بدهند. آنها به شما کمک میکنند که نتایج آزمایش‌های ژنتیکی خود را بفهمید و براساس آنها تصمیم بگیرید.

هر آنچه که درباره سرطان ارثی باید بدانید.

آیا ارتباطی بین قرص های جلوگیری از بارداری و سرطان پستان وجود دارد؟

برخی شواهد نشان می دهد که قرص های جلوگیری از بارداری و آی یو دی هورمونهایی آزاد می کند که خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد. البته این خطر بسیار ناچیز است.
یک مطالعه اخیر نشان داده است که ارتباطی بین استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری هورمونی و سرطان پستان وجود دارد که تعیین می کند برای هر 7690 زنی که حداقل برای یک سال از روشهای پیشگیری از بارداری هورمونی استفاده می کنند، یک سرطان پستان قابل انتظار است. پس گزینه های پیشگیری از بارداری را با پزشک خود در میان بگذارید.
همچنین مزایای پیشگیری از بارداری هورمونی، مانند کنترل خونریزی قاعدگی، جلوگیری از بارداری ناخواسته و کاهش خطر ابتلا به سایر سرطان ها از جمله سرطان آندومتر و سرطان تخمدان را در تصمیم گیری تان در نظر بگیرید.

آیا ویتامینها و مکمل های دارویی باعث پیشگیری از سرطان سینه می شوند؟

• علیرغم تبلیغات شرکتهای سازنده، داروهای تقویتی یا قرص های ویتامینی مانند E، جیسینگ، عصاره مالت، ویتامین C و موارد مشابه تاثیرات اثبات شده در پیشگیری از سرطان سینه ندارند و لذا تهیه و مصرف آنها در این زمینه کمکی نمی کند.
• داروهای تقویتی کاربردهای خاص خود را دارند مثلا در شرایط خاص مانند بارداری، افراد دارای سوء تغذیه و جراحی های دستگاه گوارش که باعث سوء جذب می شوند بسته به شرایط بیمار به رژیم غذایی اضافه می شوند.
• انواع مکمل های غذایی که بصورت قرص یا سایر ترکیبات دارویی ارائه می شوند تاثیر ثابت شده در کاهش سرطان ندارند.
• بطور کلی هیچ ترکیب غذایی که “تاثیر معجزه آسا ” در پیشگیری از سرطان سینه داشته باشد وجود ندارد. ولی تاکید بر مصرف مواد غذایی با گرایش بیشتر به سمت مواد غذایی گیاهی است که به معنی حذف گوشت قرمز یا پروتئینهای حیوانی نیست.

جمع بندی

همانطور که در این مطلب ذکر کردیم، پیشگیری از سرطان پستان شامل مجموعه راهکارهایی است که در راستای اجتناب از ایجاد فاکتورهای زمینه ساز این سرطان و بکارگیری عوامل و روش های پیشگیری از بیماری ها انجام می شود.

برخی عوامل موثر مانند سابقه خانوادگی غیر قابل تغییر هستند و برخی دیگر ارتباط مستقیمی با عادات روزانه و سبک زندگی ما دارند که با تغییری هر چند کوچک می توانیم عوامل زمینه ساز بروز این سرطان را کاهش دهیم. این قبیل عوامل، داشتن رژیم غذایی سالم و فعالیت جسمانی، به طور کامل در اختیار و تحت کنترل ما هستند و می توانیم در راستای کاهش خطر ابتلا به سرطان آنها را در اولویت زندگی قرار دهیم.

دکتر امیرپاشا ابراهیمی دارای بورد تخصصی جراحی عمومی و فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پستان با دانش بالا و تجربه سالها کار در ارتباط با سرطان پستان قادر به تشخیص زود هنگام این بیماری بوده و آماده ارائه‌ خدمات درمانی به شما عزیزان می باشند.

اطلاعات مطب و نوبت دهی

محقق و مترجم: عزیزه جوهری