ماستکتومی و انواع آن را بیشتر بشناسید.
ماستکتومی نوعی جراحی برای درمان یا پیشگیری از سرطان سینه است که به منظور حذف توده های سرطانی و پیشگیری از پیشرفت سرطان انجام می شود. در موارد تشخیص زودهنگام سرطان پستان ماستکتومی یک گزینه درمانی است. با این حال، تلاش جراحان در مراحل اولیه سرطان پستان حفظ عمده بافت و ظاهر پستان است.
با ما همراه باشید تا انواع جراحی ماستکتومی از جمله ماستکتومی ساده را بیشتر بشناسید.
ماستکتومی در چه مواردی انجام می شود؟
ماستکتومی یک تکنیک جراحی به منظور حذف کل بافت پستان در صورت ابتلای بیمار به سرطان پستان یا ریسک بالای ابتلای فرد به این سرطان است. ممکن است ماستکتومی در یک سینه انجام شود یا بافت هر دو سینه به وسیله ماستکتومی تخلیه شوند.
ماستکتومی برای درمان انواع سرطان پستان
- استیج یک و دو سرطان سینه
- استیج سه (مرحله پیشرفته) سرطان سینه که پس از شیمی درمانی انجام می شود.
- بیماری پاژه پستان
- سرطان سینه با بازگشت موضعی
- سرطان سینه التهابی (پس از شیمی درمانی)
- کارسینوم داکت های شیری (DCIS) یا سرطان سینه غیر تهاجمی
- در مواردی که میکروکلسیفیکیشن منتشر در ماموگرافی فرد مبتلا به سرطان وجود دارد در این موارد نیز از نظر سلامتی به نفع بیمار است که ماستکتومی انجام دهد.
- در زمان حاملگی به دلیل عوارض پرتودرمانی برای جنین معمولاً تصمیم به ماستکتومی گرفته می شود تا بعد از جراحی نیاز به پرتو درمانی نباشد.
- در افرادی که مشکلات بافت همبند مانند لوپوس دارند نیز ماستکتومی توصیه می‌شود زیرا در این افراد رادیوتراپی عوارض شدیدی به دنبال دارد.
- در افرادی که جهش ژن برکاوان(BRCA1) یا برکاتو (BRCA2) دارند. در این افراد نه تنها پستان درگیر و مبتلا به سرطان برداشته می‌شود بلکه توصیه می‌گردد پستان طرف مقابل نیز برداشته شود.
- بزرگی توده پستان نسبت به اندازه پستان بیش از حد باشد در افرادی که پستان های کوچک اما توده سرطانی آنها بزرگ است ماستکتومی توصیه می گردد.
ماستکتومی برای پیشگیری از سرطان پستان
اصولاً ماستکتومی برای جراحان پستان نیز روش زیبایی نیست و مورد علاقه جراحان نمی‌باشد و یک متخصص پستان در مواردی که مجبور نباشد تن به این عمل نمی دهد اما در برخی موارد بهترین جراح پستان نیز برای حفظ جان بیمار مجبور به انجام این عمل می شود.
ماستکتومی پیشگیرانه یا ماستکتومی «کاهش خطر» جهت پیشگیری از ابتلا به سرطان پستان در افراد با ریسک بسیار انجام می شود. در ماستکتومی پیشگیرانه بافت هر دو پستان تخلیه می شود و از این طریق ریسک ابتلا به سرطان تا ۹۰ درصد کاهش می یابد. این عمل در افرادی انجام می شود که سابقه ی قوی خانوادگی در ابتلا به سرطان سینه دارند و وجود برخی از موتاسیون های ژنی، ریسک ابتلا در آن ها را افزایش داده است.
ماستکتومی پیشگیرانه همچنین در زنانی که سابقه سرطان سینه در گذشته را داشته‌اند و احتمال عود مجدد بیماری در پستان زیاد است انجام می‌شود که خطر ابتلا به سرطان پستان را در آینده بطور چشمگیری کاهش می دهد.
ماستکتومی پیشگیرانه فقط باید زمانی انجام شود که مشاوره‌های دقیق و بررسی‌های ژنتیکی و پاتولوژیک انجام شده باشد و تاثیرات روحی، روانی و اثرات منفی آن برای فرد تشریح شده باشد.
زنانی که یک یا چند مورد از مشکلات زیر را دارند می بایست جهت پیشگیری اقدام به جراحی نمایند.
- ژ‌ن‌های جهش‌یافته RCA
- سابقه کارسینوما insitu لوبولار (LCIS)
- سابقه سرطان در یک پستان و داشتن سابقه خانوادگی قوی از لحاظ سرطان پستان
شرایط لازم برای انجام ماستکتومی
- تومور بزرگ باشد.
- چنانچه تومور در بیشتر از یک ناحیه در سینه حضور داشته باشد.
- استفاده از پرتو درمانی موثر نبوده یا اینکه امکان درمان با پرتو درمانی وجود ندارد.
- اندازه ی سینه برای تصمیم در این رابطه می تواند نقش داشته باشد.
انواع جراحی ماستکتومی
انواع ماستکتومی می تواند به صورت یک طرفه یا دو طرفه برای درمان یا پیشگیری از سرطان انجام گیرد که در ادامه به شرح هر کدام خواهیم پرداخت:
ماستکتومی ساده یا کامل
در ماستکتومی ساده که به عنوان یک ماستکتومی کامل نیز شناخته می شود، تمامی بافت های سرطانی پستان برداشته می شوند. جراح غدد لنفاوی زیر بغل را بر نمی دارد مگر اینکه در مواردی خاص مجبور به این کار شود. در این جراحی عضلات زیر سینه برداشته نمی شوند.
ماستکتومی رادیکال
روشی که در حال حاضر کاربرد چندانی ندارد ولی از لحاظ تاریخی جزء اولین روش های ماستکتومی محسوب می گردد. در این روش جراحی، تمام بافت سینه از جمله، نوک سینه، هاله اطراف آن، پوست سینه، غدد لنفاوی زیر بغل، عضلات زیر پستان، عضلات جداره قفسه سینه شامل عضله پکتورالیس ماژور و مینور نیز برداشته می شود. چندین سال پیش ماستکتومی به روش رادیکال، روش استانداردی بود، اما امروزه این روش منسوخ گردیده است زیرا با وجود روش‌های درمانی کمکی، دیگر نیازی به انجام آن نیست.
ماستکتومی رادیکال اصلاح شده
ماستکتومی رادیکال اصلاح شده، رایج‌ترین روش جراحی امروز است. در این روش کل پستان، نوک پستان و هاله دور آن همراه با غدد لنفاوی زیر بغل برداشته می شود در حالی که عضلات سینه دست نخورده باقی می ماند. جراح تلاش می کند تا غدد لنفاوی را تنها در حد کفایت، خارج کند زیرا برداشت کامل غدد لنفاوی زیر بغل، منجر به ورم بازو خواهد شد.
ماستکتومی ناقص یا پارشیال
در روش ماستکتومی پارشیال جراح شرایط تومور و بیمار را در نظر گرفته و بخشی از پستان را که تحت تاثیر سرطان قرار گرفته به اضافه بافتهای اطراف آن برمی دارد. به این روش ماستکتومی جزئی یا ناقص نیز می گویند.
ماستکتومی با برداشت مقدار کمی از پوست، ساب کوتانئوس
ماستکتومی حفظ پوست سینه یکی از روش های جدید جراحی است که در آن پوست سینه حفظ می شود اما بافت، نوک و هاله پستان برداشته می شود.
این روش زمانی کاربرد دارد که قرار است بازسازی سینه درست بعد از جراحی ماستکتومی انجام شود. به این تکنیک Skin-sparing Mastectomy نیز گفته می شود.
Nipple spairing mastectomy
روش دیگر که در واقع زیر مجموعه ماستکتومی سابکوتانئوس محسوب می گردد روش Nipple spairing mastectomy گفته می شود. در این روش علاوه بر این که پوست بیمار نگه داشته می شود نوک و هاله پستان نیز نگه داشته می‌شود و بافت پستان به طور کامل تخلیه می گردد، این عمل جز عمل های نوین و پیچیده محسوب می گردد و نیاز به سال ها تجربه جراحی در کنار علم روز جراحی پستان دارد.
ماستکتومی زیر جلدی
ماستکتومی زیر جلدی که به آن ماستکتومی با حفظ نوک سینه نیز گفته می شود، تمامی بافت پستان برداشته می شود اما نوک سینه حفظ می گردد.
توتال ماستکتومی(Total Mastectomy) یا سیمپل ماستکتومی
در روش توتال ماستکتومی بافت پستان به همراه پوست آن به طور کامل برداشته می‌شود.
ماستکتومی رادیکال مدیفیه
در این روش علاوه بر اینکه پوست و بافت پستان برداشته می‌شود تعدادی از غدد لنفاوی زیر بغل هم برداشته می‌شود که معمولاً در این روش غدد لنفاوی سطح یک و دو زیر بغل برداشته می شود.
عوارض احتمالی ماستکتومی
هر عمل جراحی با درصدی از مشکلات و عوارض همراه است که باید به بیمار گوشزد شود تا با آگاهی کامل روش جراحی خود را انتخاب کند:
- خونریزی و هماتوم
- تورم در بازو
- احساس خستگی
- افسردگی
- جمع شدن خون در محل جراحی، عفونت زخم و عفونت محل عمل: البته این عمل در رده عمل‌های تمیز (Clean) در نظر گرفته می شود. این عارضه بیشتر در افرادی مشاهده می‌شود که مشکلات زمینه‌ای مانند دیابت دارند. در این موارد آنتی بیوتیک تجویز می گردد و این نکته نیز قابل بیان است که به صورت معمول برای عمل های پستان آنتی‌بیوتیک تجویز نمی گردد.
- احساس درد در محل عمل، ناحیه شانه، کتف و بازو
- به جا ماندن بافت کلوئیدی در محل عمل یا اسکار زخم نیز در هر گونه عمل جراحی ممکن است دیده شود و ارتباط مستقیم با ساختار التیام زخم بدن، پوست خود فرد و البته تکنیک جراحی داردکه با تحقیق قبل از عمل و انتخاب بهترین جراح پستان در تهران احتمال آن به حداقل می رسد.
- درد و خشکی شانه، شروع نرمشهای پس از عمل می تواند به کاهش آن بسیار کمک کند.
- بی حسی بازو: در قسمت داخلی بازو و حتی بخشی از قسمت جراحی مذکور ممکن است دچار بی حسی گردد که به دلیل آسیبی است که به اعصاب حسی آن ناحیه وارد می‌شود و ممکن است تا مدتی ادامه داشته باشد.
- از دیگر عوارض لنف ادم یا ورم دست پس از عمل ماستکتومی است. لنف ادم در دست سمتی که تحت عمل جراحی قرار گرفته اتفاق می افتد.
این عوارض مجموع عوارضی است که ممکن است در فردی که تحت عمل جراحی ماستکتومی قرار گرفته است اتفاق بیفتد. البته نباید فراموش کنیم که تمامی این عوارض نادر هستند و با مراقبت بیمار به حداقل می رسند.
ریسک فاکتورهای لنف ادم
- تعداد غدد لنفاوی برداشته شده در میزان احتمال بروز لنف ادم بسیار تاثیر دارد به همین دلیل به بیماران توصیه می گردد در مراحل اولیه لمس توده مراجعه کنند و برای درمان بیماری اقدام نمایند.
- تکنیک جراحی نیز ارتباط مستقیم دارد هر چقدر در حین جراحی احترام به بافت بیشتر حفظ شود و با آرامش بیشتری عمل جراحی انجام گیرد احتمال لنف ادم کاهش می یابد.
- عدم ایجاد عفونت پس از عمل احتمال وقوع لنف ادم را کاهش می دهد.
پیشگیری از وقوع لنف ادم
- عدم خوابیدن بر روی دست سمت عمل شده
- عدم فشار و ایجاد هرگونه آسیب مانند برش در دست سمت عمل شده
- مراقبت از ناخن ها و عدم آسیب به ناخن ها در هنگام تمیز کردن آنها
- بلند نکردن بار و وزنه های اضافه با دست سمت عمل شده
- پیگیری سریع عفونت در هر نقطه دست سمت عمل شده
نکته مهم
باید جلوی وقوع لنف ادم را بگیریم زیرا ممکن است پس از وقوع امکان بازگشت آن وجود نداشته باشد و ورم دست برای بیمار به یک مزاحمت ماندگار تبدیل شود فراموش نکنید پیشگیری بهتر از درمان است.
آمادگی قبل از عمل ماستکتومی
پس از تشخیص قطعی مبنی بر سرطانی بودن توده های پستانی، بیمار باید با بهترین جراح سرطان پستان در خصوص عمل جراحی، مرور سوابق پزشکی و آمادگی برای عمل صحبت کند. در جلسه مشاوره در خصوص ابعاد، روش ها و ریسک های جراحی و همچنین امکان بازسازی سینه ها از طریق گذاشتن پروتز یا سایر روش ها در حین جراحی صحبت خواهد شد.
بازسازی پستان یک عمل پیچیده است که توسط جراح زیبایی پستان انجام می شود. اگر شما قصد انجام بازسازی سینه در حین عمل ماستکتومی را دارید، بهتر است پیش از جراحی با بهترین متخصص جراحی زیبایی پستان مشورت کنید.
مراقبتهای قبل از عمل ماستکتومی
محدودیت ها و دستورالعمل هایی قبل از جراحی وجود دارد که باید آن ها را رعایت کنید. این دستورالعمل ها عبارتند از:
- همه بیماران باید سابقه ای از تمام داروهایی که مصرف می کنند را به پزشک اطلاع دهند. خصوصاً داروهایی که ریسک خونریزی را افزایش می دهند مانند وارفارین، ایبوبروفن و تمام داروهای ضد التهاب، مصرف این داروها حداقل یک هفته قبل از جراحی باید قطع گردد، مگر اینکه بیمار مشکلات زمینه ایی داشته باشد که باید حتماً آن دارو مصرف گردد، در این موارد تلاش می‌شود از روش‌های جایگزین برای کنترل خونریزی استفاده شود.
- سابقه مصرف داروها مانند داروی کم کاری تیروئید یا لووتیروکسین، فشار خون و دیابت، داروهای اختلالات عصبی، داروهای مشکلات معده و دستگاه گوارش باید ذکر شوند.
- بسیاری از مکمل ها از جمله ویتامین E باعث افزایش خطر خونریزی و هماتوم پس از عمل می گردد. پس حتی مصرف مکمل ها را نیز به پزشک اطلاع دهید.
- از مصرف برخی غذاها مانند غذاهای پر ادویه، فلفل و ادویه جات تند نیز یک هفته قبل از عمل جراحی اجتناب کنید، زیرا احتمال خونریزی را افزایش می دهند.
- در صورت ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی و سایر بیماری‌های تنفسی قبل از جراحی به پزشک اطلاع دهید. سرماخوردگی جز بیماری هایی است که در صورت ابتلای بیمار به آن باید عمل جراحی برای کاهش خطر ناشی از عفونت های ریوی به تعویق بیافتد.
- عمل ماستکتومی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود به همین دلیل بیمار باید حداقل ۸ ساعت قبل از عمل جراحی ناشتا باشد و هیچگونه آب و یا غذایی مصرف نکرده باشد.
ماستکتومی چگونه انجام می شود؟
ماستکتومی در واقع یک واژه کلی برای کلیه عمل های جراحی است که در آن بافت یک یا هر دو پستان تخلیه می گردد. میزان برداشت بافت سینه در این روش، بستگی به گسترش تومور و درگیری بافتهای اطراف سینه دارد. ممکن است علاوه بر برداشت توده سرطانی و بافت سینه، لازم باشد گره‌های لنفاوی زیر بغل و عضلات سینه‌ای نیز برداشته شوند.
در صورت وجود سلول های سرطانی در گره های لنفاوی مجاور پستان گزینه هایی مانند حذف کامل گره های لنفاوی و یا رادیوتراپی وجود دارد. به همین دلیل ممکن است در برخی از موارد لامپکتومی که در آن فقط تومور و بخشی از بافت های مجاور آن برداشته می شوند نسبت به ماستکتومی ارجحیت داشته باشد.
تصمیم گیری در خصوص انجام عمل ماستکتومی یا لامپکتومی دشوار است. هر دو روش می توانند در درمان و پیشگیری از سرطان سینه مؤثر باشند. با این حال، لامپکتومی در همه بیماران قابل انجام نیست و برخی دیگر از بیماران ترجیح می دهند ماستکتومی انجام دهند.
مراحل انجام جراحی ماستکتومی
ماستکتومی در صورتی که همراه با بازسازی پستان نباشد معمولاً حدود یک الی سه ساعت طول می کشد و اکثر افراد در 24 ساعت اولیه پس از جراحی از بیمارستان مرخص می شوند. اگر در ماستکتومی بافت هر دو پستان تخلیه شود مدت زمان لازم برای استراحت در بیمارستان بیشتر می شود.
پس از اتمام فرایند جراحی، شکاف ایجاد شده روی پستان با بخیه بسته می شود. این بخیه ها یا به صورت جذبی هستند یا در روزهای پس از عمل باید توسط پزشک کشیده شوند. علاوه بر این، برای تخلیه مایعات اضافی جمع شده در بافت پستان از لوله درن مخصوص استفاده می شود که به یک کیسه کوچک درن متصل است.
پس از جراحی، تیم پزشکی توصیه های لازم و اقدامات مراقبتی پس از جراحی را به طور کامل به بیمار و همراهش توضیح می دهد. برای تسکین درد و کاهش التهاب در روزهای اول پس از عمل از مسکن های رایج و آنتی بیوتیک استفاده می شود.
در صورت نیاز به درمان تکمیلی، جراح ممکن است بیمار را به موارد زیر ارجاع دهد:
همانطور که گفته شد نمونه ای از بافت تخلیه شده پستان به همراه گره های لنفاوی به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می شود. نتایج این آزمایش در طول یک الی دو هفته پس از عمل آماده می شود. در مراجعه بعدی به پزشک، جراح توضیحات کامل در خصوص آزمایش های تکمیلی را به بیمار ارائه می کند و در صورت نیاز به درمان به پزشک مربوطه ارجاع می دهد.
متخصص پرتودرمانی: در صورت درگیری گره های لنفاوی با سلول های سرطانی، بزرگ بودن بیش از حد تومور و یا عدم حذف کامل تومور، بیمار برای انجام پرتودرمانی به متخصص پرتودرمانی ارجاع داده می شود.
آنکولوژیست: در برخی از بیماران پس از جراحی نیاز به انجام درمان های تکمیلی مانند هورمون درمانی و مصرف داروهای شیمی درمانی وجود دارد. در این صورت بیمار به پزشک متخصص آنکولوژی ارجاع داده می شود.
جراح زیبایی پستان: در صورت نیاز و تمایل بیمار به انجام عمل بازسازی پستان، بیمار به یک متخصص جراحی زیبایی پستان ارجاع داده می شود.
معرفی دکتر امیرپاشا ابراهیمی |بهترین متخصص جراح پستان
دکتر امیرپاشا ابراهیمی، فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پستان (زیبایی-درمانی)، یکی از بهترین و فعال‌ترین جراحان حال حاضر شهر تهران هستند. دکتر امیرپاشا ابراهیمی، دوره پزشکی عمومی و تخصص خود را در دانشگاه تهران گذرانده‌اند و مقطع فوق تخصص جراحی و زیبایی خود را در بیمارستان دانشگاه تهران (که نخستین مرکز جراحی پلاستیک کشور است) طی کرده‌اند.
سخن پایانی
در صورت مشاهده هرگونه تغییرات و ناهنجاری در پستان ها سریعاً با پزشک خود مشورت کنید زیرا میزان موفقیت درمان سرطان پستان تا حد زیادی بستگی به میزان پیشرفت تومورهای سرطانی دارد. علاوه براین، در صورتی که در خانواده خود سابقه ابتلا به سرطان پستان دارید، آزمایشات غربالگری سرطان سینه به خصوص پس از چهل سالگی را جدی بگیرید.
دکتر امیرپاشا ابراهیمی، بهترین متخصص جراحی پستان در تهران، آماده ارائه مشاوره به بیماران عزیز هستند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص روش های جراحی سرطان، جهت دریافت نوبت کلیک کنید.
لطفا این مطلب را برای دوستان خود ارسال کنید و اگر سوالی داشتید نظرات خودتان را زیر همین مطلب برایمان کامنت کنید تا با هم گفت و گوی بیشتری داشته باشیم.
محقق و مترجم: عزیزه جوهری
